πήρξε ένα από τα τελευταία πλοία που ενσάρκωσαν το πνεύμα της παλιάς ωκεάνειας πολυτέλειας. Ένα σκάφος που γεννήθηκε σε μια εποχή μετάβασης, όπου η ατμοπλοΐα είχε πια υποχωρήσει, αλλά το ταξίδι εξακολουθούσε να είναι υπόθεση κύρους, κομψότητας και διακριτικής πολυτέλειας. Το Saga Ruby, που ξεκίνησε τη ζωή του ως Vistafjord, υπήρξε ένα πραγματικό κομμάτι ναυτικής ιστορίας — από το 1973 έως και το 2014, ταξίδεψε σε θάλασσες, εταιρείες και εποχές, κρατώντας ζωντανό το πνεύμα της κλασικής κρουαζιέρας.
PiraeuShips – Saga Ruby
Από τη Νορβηγία στη θάλασσα του κόσμου
Η ιστορία του ξεκινά στη Νορβηγική America Line (NAL), μια εταιρεία με μεγάλη παράδοση στα υπερατλαντικά ταξίδια. Στις αρχές της δεκαετίας του ’70, όταν τα μεγάλα υπερωκεάνια είχαν αρχίσει να αντικαθίστανται από τα αεροπλάνα, η NAL αποφάσισε να επενδύσει σε ένα πλοίο που θα συνέδεε το παρελθόν με το μέλλον. Το νέο της στολίδι θα συνδύαζε την αίσθηση της πολυτέλειας των liner με τη νέα μορφή ταξιδιού που ονομαζόταν «κρουαζιέρα».
Έτσι γεννήθηκε το Vistafjord.
Κατασκευάστηκε στα βρετανικά ναυπηγεία Swan Hunter στο Wallsend, στις όχθες του Tyne — τα ίδια ναυπηγεία που είχαν δημιουργήσει δεκάδες θρυλικά πλοία. Καθελκύστηκε στις 15 Μαΐου 1972 και παραδόθηκε ένα χρόνο αργότερα, το 1973, έτοιμο να αναλάβει το ρόλο του ως πρεσβευτής της νέας εποχής των ωκεανών.
Με μήκος 191 μέτρων, πλάτος 25 μέτρων και χωρητικότητα περίπου 24.500 κόρων, το πλοίο ήταν κομψό, με αρμονικές γραμμές και μια καμινάδα που θύμιζε τις παλιές ωκεάνιες ναυαρχίδες. Διέθετε δύο κύριες μηχανές Sulzer 9RD68, που του επέτρεπαν να ταξιδεύει με ταχύτητα γύρω στους 21 κόμβους — ταχύτητα αξιοσημείωτη για πλοίο κρουαζιέρας της εποχής.
Το εσωτερικό του, σχεδιασμένο με απλότητα και σκανδιναβική κομψότητα, συνδύαζε πολυτέλεια με πρακτικότητα. Ξύλινα πάνελ, μαλακά χρώματα και μεγάλα σαλόνια με θέα στον ορίζοντα. Το πλοίο μπορούσε να μεταφέρει περίπου 800 επιβάτες με ένα πλήρωμα σχεδόν 400 ατόμων. Για την εποχή του, η ποιότητα εξυπηρέτησης και το φαγητό στο Vistafjord θεωρούνταν εξαιρετικά — κάτι που θα παρέμενε αναλλοίωτο και στις επόμενες δεκαετίες.
Ο πρώτος του ρόλος: ανάμεσα σε liner και κρουαζιερόπλοιο
Το Vistafjord εκτέλεσε αρχικά δρομολόγια μεταξύ Όσλο και Νέας Υόρκης, συνεχίζοντας τη μακρά παράδοση των νορβηγικών υπερωκεανίων. Παράλληλα όμως χρησιμοποιήθηκε και για κρουαζιέρες στην Καραϊβική και στη Βόρεια Ευρώπη, συνδυάζοντας τις δύο μορφές ταξιδιού.
Το πλοίο ξεχώρισε αμέσως. Παρά το σχετικά μικρό του μέγεθος, διέθετε εξαιρετική σταθερότητα και υψηλό επίπεδο πολυτέλειας, προσελκύοντας επιβάτες που αναζητούσαν ένα πιο ήσυχο, εκλεπτυσμένο ταξίδι. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 όμως, η Norwegian America Line αντιμετώπιζε οικονομικές δυσκολίες, καθώς η αγορά των transatlantic liners είχε πια καταρρεύσει. Το Vistafjord θα έπρεπε να βρει νέα στέγη.
Η εποχή της Cunard – από το Vistafjord στο Caronia
Το 1983, το πλοίο αγοράζεται από τη Cunard Line, την πιο ιστορική βρετανική εταιρεία υπερωκεανίων. Μαζί με το αδελφό πλοίο Sagafjord, εντάχθηκε στον στόλο της με σκοπό να συνεχίσει τη γραμμή των κλασικών πολυτελών ταξιδιών.
Η Cunard, παρότι άλλαξε τη σημαία και τα χρώματα του πλοίου, διατήρησε το όνομα Vistafjord για πάνω από 15 χρόνια. Η νέα του καμινάδα, βαμμένη στο χαρακτηριστικό κόκκινο με μαύρη κορυφή, το έκανε να μοιάζει ακόμη περισσότερο με τις μεγάλες ναυαρχίδες της εταιρείας, όπως η QE2.
Το Vistafjord ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο. Από την Καραϊβική μέχρι τη Μεσόγειο, από τη Βόρεια Θάλασσα έως την Ασία, έγινε αγαπημένο των επιβατών για τη θαλπωρή και την κομψότητά του. Οι επιβάτες της Cunard το αποκαλούσαν «το μικρό πλοίο με τη μεγάλη καρδιά».
Το 1999, η Cunard αποφάσισε να του δώσει νέα ταυτότητα: το Vistafjord μετονομάστηκε σε Caronia, προς τιμήν ενός άλλου ιστορικού πλοίου της εταιρείας που είχε διακριθεί στη δεκαετία του ’50. Με τη νέα ονομασία, το πλοίο δέχτηκε και εκτεταμένη ανακαίνιση: ανανεωμένα σαλόνια, μοντέρνες καμπίνες και αναβαθμισμένες υπηρεσίες. Η εξωτερική του εμφάνιση έγινε ακόμη πιο «Cunard»: μαύρο κύτος, λευκή υπερκατασκευή και κομψή, διαχρονική αισθητική.
Από το Caronia στο Saga Ruby — μια νέα αρχή
Το 2004, η Cunard αποφάσισε να επικεντρωθεί στα μεγαλύτερα πλοία της (Queen Mary 2, QE2 κ.λπ.) και πούλησε το Caronia στην Saga Cruises, μια εταιρεία με εντελώς διαφορετική φιλοσοφία. Η Saga εξυπηρετούσε αποκλειστικά ενήλικες ταξιδιώτες, προσφέροντας μικρότερες και πιο προσωπικές κρουαζιέρες.
Η νέα εταιρεία ανέλαβε το πλοίο με σεβασμό στην ιστορία του. Μετά από εκτεταμένες ανακαινίσεις, παρουσιάστηκε ξανά το 2005 ως Saga Ruby. Η αλλαγή δεν ήταν απλώς αισθητική — ήταν μια πλήρης αναγέννηση.
Η καμινάδα βάφτηκε στο χαρακτηριστικό κίτρινο της Saga, το κύτος πήρε σκούρο μπλε χρώμα, και το εσωτερικό του μεταμορφώθηκε σε έναν κομψό, βρετανικό χώρο με art deco αναφορές και σύγχρονα στοιχεία άνεσης. Παράλληλα όμως, η Saga κράτησε τον παραδοσιακό του χαρακτήρα: αίθουσες με ξύλινες επενδύσεις, σαλόνια με πιάνο, εστιατόρια με σερβίρισμα à la carte και έναν ρυθμό ζωής που θύμιζε τις μέρες της ωκεάνιας ταξιδιωτικής τέχνης.
Η φιλοσοφία ενός πλοίου με ψυχή
Το Saga Ruby έγινε γρήγορα αγαπημένο των επιβατών της Saga Cruises. Με χωρητικότητα μόλις 800 επιβατών, προσέφερε κάτι που έλειπε από τα νέα τεράστια κρουαζιερόπλοια: προσωπικότητα. Οι επιβάτες δεν ήταν απλοί τουρίστες, αλλά ταξιδιώτες που συμμετείχαν σε μια εμπειρία.
Τα ταξίδια του Saga Ruby είχαν πάντα χαρακτήρα: κρουαζιέρες γύρω από τον κόσμο, ταξίδια στη Βαλτική, στις Βρετανικές Νήσους ή στις Μεσογειακές γραμμές. Το πλήρωμα, γνωστό για την ευγένεια και την επαγγελματικότητά του, ήταν σε μεγάλο βαθμό σταθερό — πολλοί εργάζονταν πάνω από μια δεκαετία στο ίδιο πλοίο, δημιουργώντας οικογενειακή ατμόσφαιρα.
Το πλοίο διέθετε πισίνα, σπα, γυμναστήριο, βιβλιοθήκη, αίθουσα χορού και εστιατόρια που είχαν διατηρήσει τον κλασικό βρετανικό χαρακτήρα. Στην τραπεζαρία του Saga Ruby η έννοια του «formal dinner» δεν χάθηκε ποτέ — οι επιβάτες συνέχιζαν να ντύνονται επίσημα τα βράδια, διατηρώντας μια παράδοση που είχε σχεδόν εκλείψει στη σύγχρονη κρουαζιέρα.
Η Saga το προέβαλλε ως «το τελευταίο αληθινό ocean liner που ταξιδεύει ακόμα». Και πράγματι, η κατασκευή του ήταν διαφορετική: χτισμένο με πιο βαριά γάστρα, σχεδιασμένο για μεγάλα κύματα, το Saga Ruby μπορούσε να διασχίζει τον Ατλαντικό με ασφάλεια και άνεση, κάτι που λίγα πλοία της γενιάς του μπορούσαν να κάνουν.
Το τελευταίο ταξίδι
Ύστερα από μια δεκαετία υπηρεσίας με τη Saga Cruises, το πλοίο είχε πλέον φτάσει τα 40 χρόνια ζωής. Η συντήρησή του γινόταν όλο και πιο δύσκολη και τα κόστη συμμόρφωσης με τους νέους κανονισμούς ασφαλείας και ρύπων αυξάνονταν.
Η εταιρεία ανακοίνωσε ότι το Saga Ruby θα αποσυρόταν στα τέλη του 2013.
Η τελευταία του κρουαζιέρα ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2013, ένα ταξίδι που είχε σχεδιαστεί ως αποχαιρετισμός στη θάλασσα. Όμως, οι καιρικές συνθήκες και τεχνικές βλάβες ανάγκασαν την εταιρεία να τροποποιήσει το πρόγραμμά του — ένα τελευταίο δείγμα ότι το πλοίο, αν και γερασμένο, συνέχιζε να γράφει τη δική του ιστορία με πείσμα.
Στις 10 Ιανουαρίου 2014, το Saga Ruby επέστρεψε στο λιμάνι του Σαουθάμπτον, ολοκληρώνοντας έτσι την καριέρα του στη θάλασσα. Οι επιβάτες και το πλήρωμα το αποχαιρέτησαν με συγκίνηση — ήταν το τέλος μιας εποχής.
Απόπειρα δεύτερης ζωής ως Oasia
Λίγο αργότερα, το πλοίο πουλήθηκε στη Millennium View Ltd, εταιρεία με έδρα τη Σιγκαπούρη, με σκοπό να μετατραπεί σε πλωτό ξενοδοχείο στη Μιανμάρ. Έλαβε το νέο όνομα Oasia και απέπλευσε από την Ευρώπη για την Ασία με μεγάλες φιλοδοξίες.
Ωστόσο, τα σχέδια αυτά δεν ευοδώθηκαν ποτέ. Οι επενδύσεις δεν ολοκληρώθηκαν, τα κόστη αυξήθηκαν και το πλοίο παρέμεινε ακινητοποιημένο για χρόνια. Το 2017, η ιστορία του Saga Ruby έφτασε στο αναπόφευκτο τέλος της: οδηγήθηκε στην περίφημη παραλία διάλυσης της Αλάνγκ, στην Ινδία, όπου αποσυναρμολογήθηκε.
Ήταν ένα τέλος που πολλοί φίλοι της ναυτιλίας δυσκολεύτηκαν να δεχτούν. Ένα τόσο καλοφτιαγμένο, αγαπημένο πλοίο, να καταλήγει στην αμμουδιά της αποσυναρμολόγησης. Αλλά έτσι είναι ο κύκλος της ζωής για τα πλοία — όσο ευγενικά και αν έχουν υπάρξει, κάποτε έρχεται η στιγμή της σιωπής.
Κληρονομιά και μνήμη
Το Saga Ruby υπήρξε πολλά πράγματα:
Ένα υπερωκεάνιο της Νορβηγίας, ένα βρετανικό πλοίο πολυτελείας, ένα μικρό στολίδι των παλιών κρουαζιέρων. Πάνω απ’ όλα όμως, υπήρξε ένα πλοίο με ψυχή.
Οι ναυτικοί που υπηρέτησαν πάνω του μιλούσαν για τη στιβαρότητα και την «αντρειοσύνη» του στις φουρτούνες, για την ευγένεια των γραμμών του, για το πώς «στεκόταν» στη θάλασσα σαν να είχε χαρακτήρα. Οι επιβάτες το θυμούνται για την ηρεμία, για τη μουσική στα σαλόνια, για τη μυρωδιά του θαλασσινού αέρα που περνούσε από τις ανοιχτές πόρτες των καταστρωμάτων.
Ήταν από τα τελευταία πλοία που χτίστηκαν στη Βρετανία με τέτοια ποιότητα — ένα πλοίο που δεν κατασκευάστηκε σε γραμμή παραγωγής, αλλά «φτιάχτηκε στο χέρι». Η κατασκευή του στα ναυπηγεία Swan Hunter θεωρήθηκε τότε υπόδειγμα μηχανικής αρτιότητας και ναυπηγικής αισθητικής.
Σήμερα, καμία πλωτή κατασκευή δεν του μοιάζει. Οι σύγχρονες κρουαζιέρες προσφέρουν απέραντους χώρους, πισίνες, θεματικά πάρκα — αλλά λίγα έχουν την αίσθηση της αληθινής ναυτοσύνης που απέπνεε το Saga Ruby. Το πλοίο αυτό ήταν γέφυρα ανάμεσα στις εποχές: ανάμεσα στη ρομαντική γραμμή του Atlantic liner και στο σύγχρονο κρουαζιερόπλοιο.
Επίλογος – Το τέλος μιας γενιάς
Με την αποχώρηση του Saga Ruby, έκλεισε ουσιαστικά το κεφάλαιο των κλασικών, μεσαίου μεγέθους πλοίων κρουαζιέρας που προέρχονταν από την παράδοση των υπερωκεανίων.
Ήταν το τελευταίο πλοίο βρετανικής ναυπήγησης που παρέμενε ενεργό σε διεθνείς κρουαζιέρες. Και ίσως το τελευταίο που μπορούσε να χαρακτηριστεί «liner» με την παλιά έννοια: με καρίνα βαθιά, βαριά γάστρα και μηχανές σχεδιασμένες για ωκεάνιες συνθήκες.
Από το Vistafjord του 1973 μέχρι το Saga Ruby του 2014, πέρασαν πάνω από τέσσερις δεκαετίες ταξιδιών. Δεκάδες χιλιάδες επιβάτες έζησαν στιγμές πάνω στα καταστρώματά του, κοιτάζοντας τον ορίζοντα — εκεί όπου η θάλασσα συναντά τον ουρανό.
Και όσο κι αν οι εποχές αλλάζουν, τα πλοία σαν το Saga Ruby δεν χάνονται. Συνεχίζουν να ταξιδεύουν στη μνήμη όσων τα γνώρισαν, να υπάρχουν στις φωτογραφίες, στα λευκώματα, στις αφηγήσεις των ναυτικών. Γιατί κάθε πλοίο που έχει ψυχή, δεν τελειώνει όταν διαλυθεί — τελειώνει όταν πάψουμε να το θυμόμαστε.
