Ο Πειραιάς, εκτός από το μεγάλο του λιμάνι, έχει χαρίσει στην Ελλάδα και στον κόσμο στιγμές πολιτιστικής λάμψης που έφτασαν μέχρι τη σκηνή των βραβείων Όσκαρ. Δύο κορυφαία γεγονότα συνδέουν το όνομα της πόλης με τη λαμπρότερη κινηματογραφική βράβευση: το Όσκαρ της Κατίνας Παξινού το 1944 και το Όσκαρ για το τραγούδι «Τα Παιδιά του Πειραιά» το 1961.
Η Κατίνα Παξινού: Η πρώτη Ελληνίδα με Όσκαρ
Η Κατίνα Παξινού, γεννημένη στον Πειραιά το 1900, έμελλε να γράψει ιστορία στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Με σπουδές μουσικής και θεάτρου, εξελίχθηκε σε μια από τις σημαντικότερες ηθοποιούς του Εθνικού Θεάτρου, ενώ η φωνή και η παρουσία της έμειναν μοναδικές.
Το 1943, ο αμερικανικός κινηματογράφος την επέλεξε για τον ρόλο της Πιλάρ στην ταινία «Για ποιον χτυπά η καμπάνα» («For Whom the Bell Tolls»), βασισμένη στο ομώνυμο έργο του Χέμινγουεϊ. Η ερμηνεία της συγκλόνισε κοινό και κριτικούς, με αποτέλεσμα το 1944 να κερδίσει το Όσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου, η πρώτη –και μέχρι σήμερα μία από τις ελάχιστες– Ελληνίδες που τιμήθηκαν με το κορυφαίο βραβείο του Χόλιγουντ.
Η Παξινού, με το δυναμικό της ταλέντο, έγινε όχι μόνο πρέσβειρα του ελληνικού θεάτρου διεθνώς, αλλά και σύμβολο της καλλιτεχνικής δύναμης που μπορεί να αναδειχθεί από τον Πειραιά.
«Τα Παιδιά του Πειραιά»: Το τραγούδι που κατέκτησε τον κόσμο
Δεκαεπτά χρόνια αργότερα, το 1961, ο Πειραιάς βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο των Όσκαρ, αυτή τη φορά μέσω της μουσικής. Το τραγούδι «Τα Παιδιά του Πειραιά» («Never on Sunday») σε μουσική του Μάνου Χατζιδάκι ακούστηκε στην ομώνυμη ταινία του Ζυλ Ντασσέν, με πρωταγωνίστρια τη Μελίνα Μερκούρη.
Η μελωδία, που μιλούσε για την απλότητα, τη χαρά και τη ζεστασιά της ζωής στον Πειραιά, κατέκτησε το διεθνές κοινό. Ο Μάνος Χατζιδάκις τιμήθηκε με το Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού, το πρώτο που απονεμήθηκε ποτέ σε Έλληνα συνθέτη. Έτσι, η εικόνα του λιμανιού και των ανθρώπων του πέρασε στα πιο λαμπρά σαλόνια της διεθνούς τέχνης.
Δύο Όσκαρ, μία πόλη
Τα δύο αυτά Όσκαρ δεν είναι απλώς διεθνείς βραβεύσεις· αποτελούν σημεία αναφοράς για τον Πειραιά. Η πόλη συνδέθηκε με το Χόλιγουντ μέσα από την Παξινού και τον Χατζιδάκι, δείχνοντας πως μπορεί να γεννά καλλιτέχνες και έργα που αφήνουν ανεξίτηλο αποτύπωμα στην παγκόσμια ιστορία.
Για τον Πειραιά, τα Όσκαρ αυτά είναι κάτι παραπάνω από μια τιμητική διάκριση. Είναι η απόδειξη ότι η ελληνική ψυχή, η καλλιτεχνική έκφραση και η τοπική κουλτούρα μπορούν να αγγίξουν ολόκληρο τον κόσμο – από τη σκηνή ενός θεάτρου μέχρι μια απλή μελωδία που μιλά για «τα παιδιά του λιμανιού».
