Η Ανατολική Μεσόγειος βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο ενός μεγάλου γεωπολιτικού ανταγωνισμού, αυτή τη φορά με επίκεντρο δύο λιμάνια: τον Πειραιά και την Ελευσίνα. Η ολοένα και πιο έντονη αντιπαράθεση Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας στον τομέα των θαλάσσιων υποδομών έχει δημιουργήσει ένα νέο σκηνικό στην Ελλάδα, το οποίο δεν αφορά πλέον μόνο εμπορικούς τζίρους, γερανούς και κοντέινερ, αλλά στρατηγικές σφαίρες επιρροής, ενεργειακά projects και αμυντικές συνεργασίες.
Ο Πειραιάς, ήδη ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Μεσογείου, αποτελεί εδώ και χρόνια το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της κινεζικής παρουσίας στην Ευρώπη, μέσω της COSCO και της παραχώρησης του ΟΛΠ. Στον αντίποδα, η Ελευσίνα φέρεται πλέον να μπαίνει δυνατά στο προσκήνιο ως πιθανό «αντίβαρο» των ΗΠΑ, με σχέδια για νέα λιμενική εγκατάσταση, επενδύσεις, σιδηροδρομική σύνδεση και συνεργασίες που συνδέονται με την αμερικανική Development Finance Corporation (DFC) και τον όμιλο ONEX.
Το αποτέλεσμα είναι μια ζωντανή, σχεδόν πρωτόγνωρη λιμενική «σύγκρουση», που δεν εκτυλίσσεται μόνο στην οικονομία αλλά και στη διπλωματία, φέρνοντας την Ελλάδα σε ένα απαιτητικό σημείο ισορροπίας.
Πειραιάς: Το κινεζικό στοίχημα που άλλαξε τον χάρτη
Από το 2009, με την είσοδο της COSCO στο ΣΕΜΠΟ και μετέπειτα με την απόκτηση του 67% του ΟΛΠ, ο Πειραιάς μετατράπηκε σε βασικό πυλώνα του κινεζικού «Δρόμου του Μεταξιού» προς την Ευρώπη. Η θεαματική αύξηση των διακινούμενων containers και η αναβάθμιση των υποδομών συνέβαλαν στη μετατροπή του λιμανιού σε ευρωπαϊκό κέντρο συνδυασμένων μεταφορών.
Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη δεν έμεινε απαρατήρητη από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά το 2018, και ιδιαίτερα τα τελευταία δύο χρόνια, η Ουάσιγκτον έχει υιοθετήσει μια πιο επιθετική πολιτική απέναντι στην κινεζική επέκταση σε ευρωπαϊκές κρίσιμες υποδομές. Αυτό κορυφώθηκε με τις πρόσφατες δηλώσεις της νέας Αμερικανίδας πρέσβη στην Ελλάδα, Κίμπερλι Γκιλφόιλ, η οποία χαρακτήρισε «ατυχές» το γεγονός ότι ο Πειραιάς έχει περάσει σε κινεζικά χέρια.
Η αντίδραση της Κινεζικής Πρεσβείας ήταν άμεση και έντονη, καταγγέλλοντας «παρέμβαση στα εσωτερικά της Ελλάδας» και χαρακτηρίζοντας τις δηλώσεις «ψυχροπολεμικές». Η αντιπαράθεση αυτή έφερε για πρώτη φορά τόσο ξεκάθαρα την Ελλάδα στη μέση μιας διπλωματικής κόντρας δύο υπερδυνάμεων.
Ελευσίνα: Το αμερικανικό «αντίβαρο» που αλλάζει το παιχνίδι
Η Ελευσίνα, γνωστή μέχρι σήμερα κυρίως για τα ναυπηγεία και τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις της, μπαίνει πλέον στη δημόσια συζήτηση ως ο νέος μεγάλος αμερικανικός στόχος. Το σχέδιο αφορά:
- δημιουργία νέου λιμανιού περίπου 400 στρεμμάτων σε περιοχή που γειτνιάζει με τα ναυπηγεία,
- ανάπτυξη υποδομών για εμπορευματική διακίνηση, ενεργειακές δραστηριότητες και στρατιωτική υποστήριξη,
- σύνδεση με το Θριάσιο και το σιδηροδρομικό δίκτυο,
- συμμετοχή αμερικανικών κεφαλαίων μέσω της DFC,
- ενεργό ρόλο της ONEX, που ήδη έχει παρουσία σε Σύρο και Ελευσίνα.
Το αφήγημα εδώ είναι ξεκάθαρο: οι ΗΠΑ επιδιώκουν έναν κόμβο που δεν θα ελέγχεται από κινεζικά συμφέροντα, θα ενισχύει τη θέση τους στην Ανατολική Μεσόγειο και θα λειτουργεί συμπληρωματικά — αλλά και ανταγωνιστικά — προς τον Πειραιά.
Αν το σχέδιο υλοποιηθεί πλήρως, μπορεί να μεταβάλει σημαντικά τους άξονες μεταφορών προς τη Δυτική Αττική και να δημιουργήσει νέα δεδομένα για φορτία, logistics και ενεργειακές διαδρομές.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τον Πειραιά;
Πρώτον, ο Πειραιάς παραμένει το κορυφαίο λιμάνι της χώρας σε δυναμική, ειδικά στα εμπορευματοκιβώτια. Όμως η δημιουργία μιας ενισχυμένης, καλά χρηματοδοτούμενης Ελευσίνας θα μειώσει το πλεονέκτημα της «μοναδικότητας» που είχε ως κεντρική πύλη εισόδου της Ασίας προς την Ευρώπη μέσω Ελλάδας.
Δεύτερον, οι γεωπολιτικές πιέσεις θα παραμείνουν έντονες. Η Ελλάδα θα κληθεί να διαχειριστεί δύο χιλιομέτρων πίεση: από τη μία τις συμβατικές της υποχρεώσεις με την COSCO, από την άλλη τις απαιτήσεις των ΗΠΑ για περιορισμό της κινεζικής παρουσίας σε κρίσιμες υποδομές.
Τρίτον, ο Πειραιάς ίσως χρειαστεί να ενισχύσει περαιτέρω το προφίλ του σε τομείς όπως:
- καινοτομία και ψηφιοποίηση,
- πράσινες μεταφορές,
- ταχύτερη φορτοεκφόρτωση,
- σύνδεση με νέες ενεργειακές τεχνολογίες,
- συνεργασίες με μικρότερα λιμάνια της Αττικής.
Με άλλα λόγια, ο ανταγωνισμός ίσως λειτουργήσει ως καταλύτης για αναβάθμιση και όχι ως απειλή.
Η μεγάλη εικόνα: Η Ελλάδα στο κέντρο δύο υπερδυνάμεων
Αυτό που συμβαίνει σήμερα μεταξύ Πειραιά και Ελευσίνας δεν είναι ένα απλό επενδυτικό project. Είναι έκφραση μιας παγκόσμιας σύγκρουσης επιρροής, όπου η Ελλάδα —λόγω της θέσης της— παίζει ξανά ρόλο μεγαλύτερο από το μέγεθός της.
Το στοίχημα για τη χώρα είναι να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες και από τις δύο πλευρές, χωρίς να εγκλωβιστεί σε διπλωματικές εξαρτήσεις. Και αυτό απαιτεί προσεκτική ισορροπία, σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο και ξεκάθαρη στρατηγική.
Ο Πειραιάς και η Ελευσίνα δεν είναι απλώς δύο λιμάνια. Είναι τα νέα πιόνια —και ταυτόχρονα τα νέα όπλα— στο γεωπολιτικό σκάκι ΗΠΑ–Κίνας στην Μεσόγειο.
Πηγές : Mononews.gr, Newmoney.gr, Naftikachronika.gr,News247.gr,Nomisma.com.cy,Documentonews.gr,E-peiraias.gr
